Manipur: tualthahna leh buaina chhuakin India state a tichhia

Manipur: tualthahna leh buaina chhuakin India state a tichhia


All in one
Thu, July 13, 2023


Tharum thawhna rapthlak tak hian Myanmar ramri, India state mawi tak, Manipur chu thla hnih chuang zet buainaah a hruai lut tawh a ni. Meitei leh Kuki khawtlang inkara buaina chhuak vangin an inthen darh vek a ni.

BBC-a Soutik Biswas hian tharum thawhna a thlen ṭanna, tribal district Churachandpur-ah a zin a, inṭhenna thuk tak hian thinrimna leh inhlat taka awm a nih dan a zirchiang a ni.

Kar hmasa chawhnu lam boruak thim takah khan India hmarchhak lama Manipur tlang mawi tak tak kara awm Churachandpur-a bamboo hut hriatrengna hmun, hmanhmawh taka sak, bamboo hut hriatrengna pawnah hmeichhia leh mipa za tam tak an pungkhawm a ni.

A tam zawk chu puan dum an ha a, mi tam tak chu an hmaiah war paint vuah an ni a, lungngaitute hi tribal Kuki pawla mi an ni a, an tam zawk hi Kristian an ni. Hut bang-ah hian anmahni thlalak an plaster a, tun hnaia hnam inkara buaina chhuak vanga thi tawh, Meiteis tam zawk, a tam zawk chu Hindu an ni.
Khawtlang pahnihte inkara buaina chhuak hian May thla tir lam aṭang khan Manipur hi a tibuai hle. Anni hi affirmative action controversy vang a ni a, Kukis-te chuan Meiteis-te tana tribal status dilna an duh lohna an lantir a ni. Tharum thawhna thleng hian mi 130 chuang an thi tawh a, mi 60,000 vel chu anmahni ramah raltlan an ni tawh bawk.
Tunah chuan Kuki-te chuan he pawl tan hian "territorial autonomy" an phut a, hei hi a hranpaa, independent administration sawina euphemism a ni. Meitei-te chuan Manipur taksa peng hrang hrang tihchhiat a nih chuan zawhna awm lo a nih thu an lo vaukhân tawh a ni.
Hriatrengnaah hian Kuki lungngaia awmte chuan thite thlalak an hmuh chuan an tap a, naupang thla hnih mi leh mipa kum 104 mi pawh an tel. Bamboo strip floor-ah chuan wreath-in a rawn luah khat vek a. Whiteboard pakhatah chuan lungngaihna thuchah a khat a. Pawnah chuan Dummy coffin row pakhat, dum-a chei chu Churachandpur leh Meitei khawtlang chenna Imphal ruam inzawmna kawngpuiah a luang chhuak a.

"Zalenna kan duh! Meitei laka zalenna kan duh! Manipur atanga zalenna kan duh!" podium atang chuan nawrh huaihawttu pakhat chu a au chhuak a.

Mipui chuan remtihpuiin an au chhuak ta hlawm a. Hmeichhe pakhat chuan country music-inflected protest song chu pre-recorded track-ah a belt out a. Kuki mipa, hmai tuamna vuah, dum ha leh tiang sei tak tak keng pawl pakhat chuan rang takin mipui pungkhawmte chu an rawn luhchilh a, stage chu an thunun ta niin a lang.

Comments